Kanalje en Opstandige liedjes

De ontstaansgeschiedenis van het hier opnieuw verschijnende prozabundeltje ‘KANALJE’ hangt ten nauwste samen met een der meest bewogen perioden uit het leven van Jacob (zich destijds nog niet noemende: Jacob Israël) de Haan: de periode van zijn journalistieke werkzaamheid bij HET VOLK. In de loop van het jaar 1903 (dat historische jaar van de Spoorwegstakingen) staat hij voor ons als vaste jeugdmedewerker van het ZONDAGSBLAD, het wekelijks bijvoegsel van de sociaal-democratische krant.

Min of meer plotseling. Want van enige geleidelijke overgang van losse medewerker naar de redactie van een vaste rubriek is eigenlijk geen sprake. Het ZONDAGSBLAD bracht sedert zijn verschijnen iedere week een ‘schets’ van literair gehalte en (daar ging het om) maatschappelijke geëngageerdheid. Vaak werden zulke schetsen ontleend aan andere taalgebieden: ‘Naar het Fransch’/‘Naar het Duitsch’, zoals dat heette. Af en toe duikt de naam van Maxim Gorki op. De inhoud wordt over het algemeen uitgemaakt door taferelen uit het dagelijks leven, typerend voor de onrechtvaardige maatschappelijke ordening, die de socialisten wilden omzetten in een aards paradijs voor de arbeiders